Πρωταρχικά, δομικά στοιχεία της ανθρώπινης ψυχής.

 

“Τα αρχέτυπα είναι συστήματα ετοιμότητας για δράση και ταυτόχρονα εικόνες και συναισθήματα. Κληρονομούνται με τη δομή του εγκεφάλου – στην πραγματικότητα είναι η ψυχική του όψη. Αντιπροσωπεύουν, αφενός, έναν πολύ έντονο ενστικτώδη συντηρητισμό, ενώ, αφετέρου, αποτελούν το πιο αποτελεσματικό μέσο για την ενστικτώδη προσαρμογή. Είναι επομένως, ουσιαστικά, το χθόνιο τμήμα της ψυχής. . . εκείνο το μέρος μέσω του οποίου η ψυχή συνδέεται με τη φύση. ” [“Mind and Earth,, CW 10, παρ. 53.]

” Δεν αποτελούν . . . κληρονομημένες ιδέες αλλά κληρονομημένες δυνατότητες για ιδέες. Δεν αποτελούν μεμονωμένα χαρακτηριστικά, αλλά είναι, κατά κύριο λόγο, κοινά για όλους, όπως προκύπτει από την παγκοσμιότητά τους. ” [“Concerning the Archetypes and the Anima Concept,”CW 9i, παρ. 136.]

Τα αρχέτυπα δε μπορούν να αναπαρασταθούν, αλλά τα αποτελέσματά τους γίνονται αντιληπτά σε αρχετυπικές εικόνες και μοτίβα.

“Τα Αρχέτυπα. . . παρουσιάζονται ως ιδέες και εικόνες, όπως όλα εκείνα που γίνονται περιεχόμενο της συνείδησης” [On the Nature of the Psyche “CW 8, παρ. 435.]

“Τα αρχέτυπα είναι, εξ ορισμού, παράγοντες και μοτίβα που οργανώνουν τα ψυχικά στοιχεία σε ορισμένες εικόνες που χαρακτηρίζονται ως αρχετυπικές, αλλά με τέτοιο τρόπο ώστε να αναγνωρίζονται μόνο από τις επιδράσεις που παράγουν. ” [“A Psychological Approach to the Trinity”, CW 11, παρ. 222, σημείωση 2.]

Ο Jung περιγράφει επίσης τα αρχέτυπα ως “ενστικτώδεις εικόνες”, τις μορφές που ενδύονται τα ένστικτα. Μας το έκανε πιο σαφές χρησιμοποιώντας την παρομοίωση του φάσματος.

“Ο δυναμισμός του ενστίκτου είναι σαν να βρίσκεται στο υπέρυθρο τμήμα του φάσματος, ενώ η ενστικτώδης εικόνα βρίσκεται στο υπεριώδες τμήμα. . . . Η συνειδητοποίηση και αφομοίωση του ενστίκτου δεν γίνεται ποτέ στην κόκκινη πλευρά, δηλαδή με απορρόφηση στην ενστικτώδη σφαίρα, αλλά μόνο μέσω της ενσωμάτωσης της εικόνας που σηματοδοτεί και ταυτόχρονα προκαλεί το ένστικτο, αν και σε μια μορφή εντελώς διαφορετική από αυτή που συναντάμε το βιολογικό επίπεδο. ” [“On the Nature of the Psyche”, CW 8, παρ. 414.]

“Ψυχολογικά. . . το αρχέτυπο ως εικόνα του ενστίκτου είναι ένας πνευματικός στόχος προς τον οποίο τείνει ολόκληρη η φύση του ανθρώπου. Είναι η θάλασσα στην οποία όλα τα ποτάμια εκβάλλουν, το βραβείο που ο ήρωας κατακτά από τη μάχη του με τον δράκο” [Ibid., par. 415.]

Τα αρχέτυπα εμφανίζονται τόσο σε προσωπικό επίπεδο, μέσω συμπλεγμάτων, όσο και συλλογικά, ως χαρακτηριστικά ολόκληρων πολιτισμών. Ο Jung πίστευε ότι ήταν καθήκον κάθε εποχής να κατανοήσει εκ νέου το περιεχόμενο και τα αποτελέσματά τους.

“Δεν μπορούμε ποτέ να αποκοπούμε από τα θεμέλια των αρχετύπων, αν δεν είμαστε διατεθειμένοι να πληρώσουμε το τίμημα μιας νεύρωσης, περισσότερο από ότι μπορούμε να απαλλαγούμε από το σώμα και τα όργανα μας χωρίς να αυτοκτονήσουμε. Εάν δεν μπορούμε να αρνηθούμε τα αρχέτυπα ή να τα εξουδετερώσουμε με άλλο τρόπο, βρισκόμαστε αντιμέτωποι, σε κάθε νέο στάδιο της διαφοροποίησης της συνείδησης την οποία ο πολιτισμός επιτυγχάνει, με το καθήκον να βρούμε μια νέα ερμηνεία κατάλληλη σε αυτό το στάδιο, προκειμένου να συνδέσουμε τη ζωή του παρελθόντος που εξακολουθεί να υπάρχει σε μας, με τη ζωή του παρόντος, που απειλεί να απομακρυνθεί από αυτό. ” [“The Psychology of the Child Archetype,”, CW 9i, παρ. 267.]

[Πηγή: Jung Lexicon, Daryl Sharp]