Όνειρα

Ανεξάρτητες, αυθόρμητες εκδηλώσεις του ασυνείδητου. Θραύσματα ακούσιας ψυχικής δραστηριότητας που είναι αρκετά συνειδητά ώστε να μπορούν να αναπαραχθούν στην κατάσταση της εγρήγορσης.

“Τα όνειρα δεν είναι ούτε σκόπιμα ούτε αυθαίρετα κατασκευάσματα. Είναι φυσικά φαινόμενα που δεν είναι τίποτα άλλο από αυτό που υποτίθεται ότι είναι. Δεν εξαπατούν, δεν ψεύδονται, δεν στρεβλώνουν ούτε αποκρύπτουν. . . . Επιδιώκουν πάντοτε να εκφράσουν κάτι που το εγώ δεν γνωρίζει και δεν καταλαβαίνει” (Analytical Psychology and Education, CW 17, para. 189.]

Σε συμβολική μορφή, τα όνειρα αναπαριστούν την τρέχουσα κατάσταση της ψυχής από τη σκοπιά του ασυνείδητου.

“Δεδομένου ότι το νόημα των περισσότερων ονείρων δεν είναι σύμφωνο με τις τάσεις του συνειδητού μυαλού αλλά παρουσιάζει ιδιαίτερες αποκλίσεις, πρέπει να υποθέσουμε ότι το ασυνείδητο, η μήτρα των ονείρων, έχει μια ανεξάρτητη λειτουργία. Αυτό αποκαλώ αυτονομία του ασυνείδητου. Το όνειρο όχι μόνο δεν συμμορφώνεται με τη θέλησή μας, αλλά πολύ συχνά στέκεται σε καταφανή αντίθεση στις συνειδητές μας προθέσεις” [“On the Nature of Dreams, CW 8, para. 545.]

Ο Jung παραδέχτηκε ότι σε μερικές περιπτώσεις τα όνειρα είναι εκπλήρωση μιας επιθυμίας (Freud) ή αποκαλύπτουν μια παιδική απόπειρα κατοχής δύναμης (Adler), αλλά επικεντρώθηκε στο συμβολικό τους περιεχόμενο και τον αντισταθμιστικό ρόλο τους στην αυτορρύθμιση της ψυχής : αποκαλύπτουν πτυχές που συνήθως δεν είναι συνειδητές, αποκαλύπτουν ασυνείδητα κίνητρα που λειτουργούν στις σχέσεις και παρουσιάζουν μια νέα οπτική γωνία απέναντι στις συγκρούσεις.

“Από την άποψη αυτή, υπάρχουν τρεις δυνατότητες. Εάν η συνειδητή στάση απέναντι στην τρέχουσα κατάσταση είναι σε μεγάλο βαθμό μονόπλευρη, τότε το όνειρο παίρνει την αντίθετη πλευρά. Αν το συνειδητό έχει μια θέση αρκετά κοντά στο “μεσαίο”, το όνειρο είναι ικανοποιημένο με παραλλαγές. Εάν η συνειδητή στάση είναι “σωστή” (επαρκής), τότε το όνειρο συμπίπτει με και τονίζει αυτή την τάση, αν και δεν εγκαταλείπει την ιδιότυπη αυτονομία του” [Ibid., Para. 546.]

Κατά την άποψη του Jung, ένα όνειρο είναι ένα εσωτερικό δράμα.

“Ολόκληρη η εργασία του ονείρου είναι ουσιαστικά υποκειμενική και ένα όνειρο είναι ένα θέατρο στο οποίο ο ονειρευόμενος είναι ο ίδιος η σκηνή, ο παίκτης, ο παραγωγός, ο συγγραφέας, το κοινό και ο κριτικός. ” “[General Aspects of Dream Psychology, “ibid., par. 509.]

Αυτή η αντίληψη οδηγεί στην ερμηνεία των ονείρων στο υποκειμενικό επίπεδο, όπου οι εικόνες σ ‘αυτά θεωρούνται συμβολικές αναπαραστάσεις στοιχείων της προσωπικότητας του ονειρευόμενου. Η ερμηνεία σε αντικειμενικό επίπεδο αναφέρεται στις εικόνες, στους ανθρώπους και τις αντικειμενικές καταστάσεις στον έξω κόσμο.

Πολλά όνειρα έχουν μια κλασική δραματική δομή. Υπάρχουν τα στοιχεία (τόπος, χρόνος και χαρακτήρες), που δείχνουν την αρχική κατάσταση του ονειρευόμενου. Στη δεύτερη φάση υπάρχει μια εξέλιξη στην πλοκή (όπου υπάρχει δραστηριότητα). Η τρίτη φάση φέρνει το αποκορύφωμα ή την κορύφωση (ένα αποφασιστικό γεγονός). Η τελική φάση είναι η λύση, το αποτέλεσμα ή η λύση (αν υπάρχει) της δράσης στο όνειρο.

[Πηγή: Jung Lexicon, Daryl Sharp]